Po wielu miesiącach prac w zaciszu ministerialnych gabinetów, 20 października br. podano do publicznej wiadomości długo wyczekiwany projekt ustawy o zasadach wspierania nowych inwestycji.
Jak słusznie zauważa wielu komentujących, projekt przewiduje niemałą rewolucję w zasadach udzielania pomocy publicznej dla inwestorów w ramach obecnych Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE). Niestety, lektura samej treści projektu nie daje jeszcze odpowiedzi na wszystkie pytania dręczące przedsiębiorców planujących inwestycje. Trudno też liczyć na pogłębioną dyskusję nad projektem na etapie legislacyjnym – termin na zgłaszanie uwag w ramach konsultacji publicznych wyniósł zaledwie siedem dni, a projektodawca dąży do tego aby ustawa weszła w życie już od stycznia 2018 r.
Warto jednak skoncentrować się na tym co w praktyce wynika z przedstawionego projektu i towarzyszących mu zapowiedzi dla obecnych i przyszłych inwestorów. Wiele firm już od miesięcy czeka z niecierpliwością na poznanie nowych zasad wsparcia. W szczególnej sytuacji są zaś ci przedsiębiorcy, którzy planując obecnie inwestycję mają jeszcze możliwość jej realizacji na terenach objętych aktualnymi granicami SSE.
Na co warto więc zwrócić uwagę w takiej sytuacji w kontekście planowanej reformy?
TERMINY – Przedsiębiorcy planujący inwestycje na ternach aktualnych SSE mogą jeszcze przez kilka miesięcy wybrać zezwolenie strefowe na aktualnych zasadach albo poczekać na nowy system.
Zamiarem projektodawcy jest aby nowa ustawa weszła w życie od stycznia 2018 r. Jednak poza samą ustawą, do faktycznego wejścia w życie nowego systemu zachęt, potrzebne będzie jeszcze przyjęcie przepisów wykonawczych. Chodzi o:
- Rozporządzenie wskazujące który zarządzający SSE (w nowej nomenklaturze „zarządzający obszarem”) będzie właściwy dla obsługi inwestorów w danym powiecie; oraz
- rozporządzenie Rady Ministrów określające szczegółowe warunki i zasady wydawania tzw. „decyzji o wsparciu” – tj. dokumentu zastępującego aktualne zezwolenia strefowe, mającego być podstawą dla zwolnienia podatkowego.
Jak zapowiadają przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Finansów (Ministerstwo) projekty obu tych rozporządzeń mają zostać opublikowane jeszcze w listopadzie. Doprowadzenie jednak do tego aby wszystkie powyższe akty prawne weszły w życie od stycznia 2018 r. wydaje się bardzo ambitnym zadaniem. Realistycznie można jednak przyjąć, że całość nowego systemu wsparcia inwestycji ma szanse wystartować w pierwszym kwartale 2018 r.
W tym kontekście warto odnotować, że zgodnie z przepisami przejściowymi zawartymi w projekcie nowej ustawy, do postępowań o wydanie zezwolenia strefowego wszczętych przed wejściem w życie wymienionych wyżej aktów wykonawczych zastosowanie znajdą przepisy obecnie obowiązujące. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy planujący inwestycję na terenach obecnej SSE (np. na posiadanej działce, w istniejącym zakładzie strefowym lub na działce, którą zarządzający SSE może sprzedać w drodze przetargu) mogą nadal wystąpić o zezwolenie na aktualnych zasadach.
Warto przy tym pamiętać, że w razie zmiany planów tak pozyskane zezwolenie może zostać na wniosek przedsiębiorcy wygaszone, co (o ile przedsiębiorca nie skorzystał z przyznanej pomocy publicznej) zasadniczo nie powinno nieść za sobą negatywnych konsekwencji.
WARUNKI UZYSKANIA ZWOLNIENIA – Ciągle nie znamy wszystkich warunków przyznawania pomocy po planowanej reformie, dla niektórych może jednak być znacznie trudniej!
Niewątpliwą zaletą obecnego systemu SSE jest to, że jest dobrze znany. Tym samym, przedsiębiorca który: planuje nową inwestycję na min. 100 000 EUR, dysponuje gruntem objętym statusem SSE (lub może go nabyć) i utworzy nowe miejsca pracy może z dużym prawdopodobieństwem sukcesu ubiegać się o zwolnienie na aktualnych zasadach.
Niestety, na chwilę obecną ciągle nie znamy szczegółowych kryteriów, które będą upoważniały do skorzystania ze zwolnienia podatkowego w nowym wydaniu. Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa, projektu tych kryteriów możemy się spodziewać jeszcze w listopadzie. Już teraz możemy jednak wskazać kilka różnic w kryteriach względem obecnego systemu.
Planuje się, że po reformie:
- Zwolnienie nie będzie związane terytorialnie z obszarem SSE (wsparcie dostaną też inwestycje realizowane poza strefami) – niewątpliwie jest to zmiana korzystna, która może zdecydowanie poszerzyć krąg inwestorów korzystających ze wsparcia. Dla inwestorów planujących inwestycję na działce strefowej pozostaje ona jednak bez większego znaczenia;
- Otrzymanie „decyzji o wsparciu” będzie wymagało spełnienia kryteriów ilościowych i jakościowych (obecnie można mówić tylko o kryteriach ilościowych);
- Kryterium ilościowym ma być minimalna wartość nakładów inwestycyjnych uzależniona od wielkości przedsiębiorcy i lokalnego bezrobocia – zgodnie z zapowiedziami wartość ta będzie zdecydowanie wyższa niż obecne minimum (obecne 100 000 EUR) i może być realną barierą w otrzymaniu wsparcia przez mniejsze inwestycje (np. dla dużych firm i regionów o niskiej stopie bezrobocia mówi się nawet o progu 100 mln PLN);
- Pojawią się nieistniejące w aktualnym systemie kryteria jakościowe dotyczące takich obszarów jak:
- Rozwój strukturalny (mierzony w oparciu o: zatrudnienie kadry ze specjalistycznym wykształceniem lub wysokopłatne miejsca pracy; zgodność inwestycji z aktualną polityką rozwojową kraju oraz eksport produktów lub usług);
- Rozwój naukowy (obliczany na podstawie współpracy z ośrodkami badawczymi, akademickimi oraz działalnością B+R; rozwój klastrów sektorowych);
- Zrównoważony rozwój (oceniany na podstawie lokalizacji inwestycji, stopnia wsparcia dla sektora MŚP, a także za wpływ inwestycji na średnie i małe miasta);
- Rozwój zasobów ludzkich (mierzony według oferowanych dodatkowych świadczeń dla pracowników).
Pełna ocena możliwości otrzymania przez konkretnego inwestora wsparcia w ramach nowego systemu będzie możliwa dopiero po poznaniu ostatecznie przyjętych przez Radę Ministrów kryteriów. Wydaje się jednak, że nowe warunki przyznawania wsparcia mogą być istotnie trudniejsze niż obecne – szczególnie dla inwestycji realizowanych na obszarach istniejących SSE.
JAKA JEST REALNA WYSOKOŚĆ MOŻLIWEJ DO WYKORZYSTANIA POMOCY – czyli jaka będzie wysokość pomocy i co zadecyduje o możliwości jej faktycznego wykorzystania
Same zasady kalkulowania maksymalnej wielkości dostępnego zwolnienia podatkowego w nowym systemie mają opierać się, tak jak obecnie, na regułach dotyczących regionalnej pomocy inwestycyjnej. Maksymalną wielkość potencjalnego zwolnienia będziemy zatem obliczać mnożąc poniesione koszty inwestycji przez tzw. intensywność pomocy w danym regionie (np. 25% dla Wielkopolski, czy Dolnego Śląska, 35% w Opolskim, Kujawsko-Pomorskim czy Pomorskim aż do 50% na tzw. ścianie wschodniej).
Przykładowo: ponosząc 10 mln PLN kosztów kwalifikowanych w woj. Kujawsko-Pomorskiem uzyskamy prawo do łącznego zwolnienia podatkowego w wysokości 3,5 mln PLN (jest to kwota potencjalnie niezapłaconego podatku, który w przeciwnym razie – tj. zakładając brak zwolnienia – trafiłby do fiskusa).
W praktyce, dla każdego przedsiębiorcy liczy się jednak to, ile faktycznie z takiej puli potencjalnej pomocy uda mu się wykorzystać. W tym zakresie nowy system będzie miał jedną istotną przewagę nad obecnymi zasadami. Podczas gdy wydawane obecnie zezwolenia strefowe pozostaną ważne jedynie do końca 2026 r. (po tym roku strefy przestaną funkcjonować) to nowe „decyzje o wsparciu” będę posiadały indywidualny dla każdej inwestycji termin ważności wynoszący od 10 do 15 lat od chwili wydania. Preferencyjny, piętnastoletni okres zwolnienia otrzymają m.in. inwestycje realizowane na obszarach aktualnie objętych statusem SSE. W praktyce, wydłużony termin na wykorzystanie dostępnej puli zwolnienia może istotnie zwiększyć faktyczną wielkość osiąganej korzyści, co dobitnie potwierdzają doświadczenia firm działających obecnie w SSE.
Z drugiej strony, projekt nowej ustawy przewiduje też zapisy, które mogą skutecznie utrudnić skorzystanie z teoretycznie dostępnej puli zwolnienia podatkowego. Bez wchodzenia w głębszą analizę, w tym kontekście wskazać można np.:
- Zawartą w nowym projekcie ustawy klauzulę obejścia prawa podatkowego, której zastosowanie wyłączy możliwość skorzystania ze zwolnienia;
- Konieczność odrębnego rozliczania zwolnienia dostępnego w ramach każdej „decyzji o wsparciu” (tj. wymóg dzielenia wyniku podatkowego) – temat mocno kontrowersyjny na bazie obecnych przepisów o SSE;
- Możliwość wstrzymania przez Radę Ministrów wydawania „decyzji o wsparciu” w danym roku budżetowym.
Każda z powyższych kwestii mogłaby się stać (i zapewne się stanie) przedmiotem odrębnych analiz i opracowań.
PODSUMOWANIE
Duże reformy niosą za sobą nadzieję, ale także dużą niepewność. Niewątpliwie planowana zmiana systemu SSE ma szanse pomóc w lepszym z perspektywy państwa wykorzystania instrumentu zwolnień podatkowych na nowe inwestycje. Rozbudowana siatką kryteriów (w szczególności jakościowych) powinna przyczynić się do dokładniejszej selekcji wspieranych inwestycji, preferując te wnoszące większą wartość do życia gospodarczego.
Z drugiej jednak strony wydaje się coraz bardziej prawdopodobne, że szereg zamierzeń inwestycyjnych które mogłyby liczyć na wsparcia w ramach funkcjonujących obecnie SSE, może mieć problem z pozyskaniem decyzji o wsparciu na nowych zasadach. Dlatego też warto bardzo uważnie śledzić dalszy przebieg procesu legislacyjnego. Szczególnie przedsiębiorcy mający jeszcze możliwość ubiegania się o zezwolenia strefowe na aktualnych zasadach, powinni szczególnie dokładnie przeanalizować szanse i zagrożenia wynikające z obu rozwiązań.
W razie zainteresowania tym tematem zapraszamy do kontaktu z Mikołajem Wietrznym (tel. 575-877-155, email: mikolaj.wietrzny@wpw5g.vot.pl).
Autorzy:
Tomasz Wołczek, Mikołaj Wietrzny
